คณาเภสัช

  พิกัดตรีกฏุก คือ จำกัดจำนวนตัวยาที่มีรสเผ็ดร้อน 3 อย่าง คือ เหง้าขิงแห้ง เมล็ดพริกไทย ดอกดีปลี สรรพคุณ แก้วาตะเสมหะ ปิดตะวาตะในกองธาตุ ฤดู อายุ และกองสมุฏฐาน

  พิกัดตรีสุคนธ์ คือ จำนวนตัวยามีกลิ่นหอม 3 อย่าง คือ ใบกระวาน รากอบเชยเทศ รากพิมเสนต้น สรรพคุณ แก้ไข้สันนิบาต แก้ไข้เซื่องซึม แก้ไข้จุกเสียด แก้ริดสีดวง

พิกัดเกสรทั้ง 5 คือ จำกัดจำนวนเกสรดอกไม้ 5 อย่าง คือ ดอกมะลิ ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี เกสรบัวหลวง สรรพคุณ แก้ร้อนในกระหายน้ำ ชูกำลังบำรุงหัวใจ แก้ไข้จับ แก้ลมวิงเวียน แก้น้ำดี ให้เจริญอาหารและแก้โรคตา

  พิกัดเบญจกูล คือ จำกัดจำนวนตระกูลยา (เครื่องยา) ที่มีรสร้อน 5 อย่าง คือ ดอกดีปลี รากช้าพลู เถาสะค้าน รากเจตมูลเพลิง เหง้าขิงแห้ง สรรพคุณ กระจายกองลมและโลหิต แก้คูถเสมหะ แก้ลมพานไส้ บำรุงกองธาตุทั้ง 4

พิกัดเกสรทั้ง 9 คือ จำกัดจำนวนของเกสรดอกไม้ 9 อย่าง คือ ดอกมะลิ ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี เกสรบัวหลวง ดอกจำปา ดอกกระดังงา ดอกลำเจียก ดอกลำดวน สรรพคุณ แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้ไข้จับ แก้ไข้เพื่อลม แก้ไข้เพื่อปถวีธาตุ ให้เจริญอาหาร แก้โรคตา

พิกัดจตุผลาธิกะ คือ จำนวนผลไม้ให้คุณ 4 อย่าง คือ ลูกสมอไทย ลูกสมอภิเภก ลูกมะขามป้อม ลูกสมอเทศ สรรพคุณ ถ่ายไข้ ถ่ายลมแก้โรคตา บำรุงธาตุ ผายธาตุ ถ่ายรูปิดธาตุ

  พิกัดเบญจโกฐ คือ จำกัดจำนวนตัวยาที่มีชื่อว่าโกฐ 5 อย่าง คือ โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา สรรพคุณ แก้ไข้จับ แก้ไข้เพื่อเสมหะ หีดไอ แก้โรคปอด แก้โรคในปาก ชูกำลัง บำรุงโลหิด แก้ลมในกองธาตุ

พิกัดเนาวเทียน คือ จำกัดจำนวนตัวที่ชื่อว่าเทียน 9 อย่าง คือ เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน เทียนสัตตบุษย์ เทียนเยาวพาณี เทียนตากบ เทียนเกล็ดหอย สรรพคุณ แก้ลม เสมหะแบะดีระคนกัน แก้พิษโลหิต แก้ทางปัสสาวะ แก้นิ่ว แก้มุตกิด บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง แก้ลมในท้อง แก้พรรดึก แก้ลมครรภ์รักษา

  พิกัดตรีสุรผล คือ จำนวนยามีรสกล้า 3 อย่าง คือ สมุลแว้ง เนื้อไม้ เทพทาโร สรรพคุณ แก้ลมสัมประชวร บำรุงธาตุ โลหิต แก้ลมสลบ แก้ลมในท้อง ทำให้ปวดท้องจุกเสียดแน่น

พิกัดเบญจผลธาตุ คือ จำกักจำนวนตัวยาที่แก้ผลธาตุได้ 5 อย่าง คือ หัวกกลังกา หัวเต่าเกียด หัวแห้วหมู หัวหญ้าชันกาด หัวเปราะ สรรพคุณ แก้ธาตุพิการ บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง เจริญไปธาตุ แก้ทางเดินปัสสาวะ แก้ตับทรุด