คณาเภสัช

  พิกัดสัตตะเขา คือ กำหนดจำนวนเขาสัตว์ 7 อย่าง คือ เขาวัว เขาควาย เขากระทิง เขากวาง เขาแพะ เขาแกะ เขาเลียงผา สรรพคุณ ดับพิษ ถอนพิษ ถอนพิษผิดสำแดง แก้พิษไข้ร้อน ไข้พิษไข้กาฬ

พิกัดตรีสุคติสมุฏฐาน คือ จำนวนตัวยาทำให้มีความสุขเป็นที่ตั้ง 3 อย่าง คือ รากมะเดื่อชุมพร รากเพกา รากแคแดง สรรพคุณ แก้ไข้พิษต่างๆ บำรุงไฟธาตุ คุมธาตุ

  พิกัดจตุกาลธาตุ คือ จำนวนตัวยาแก้ธาตุตามเวลา 4 อย่าง คือ หัวว่านน้ำ รากเจตมูลเพลิง รากแคแตร รากนมสวรรค์ สรรพคุณ แก้ธาตุพิการ บำรุงธาตุ แก้จุกเสียด แก้เสมหะ แก้โลหิตในท้อง ขับลมในท้อง แก้ไข้

พิกัดดีทั้ง 5 คือ จำกัดจำนวนดีสัตว์ทั้ง 5 อย่าง คือ ดีงูเหลือม ดีหมูป่า ดีวัวป่า ดีจระเข้ ดีตะพาบน้ำ สรรพคุณ ดีต่างๆ มีรสขมหวาน ขับรสยาให้แล่นเร็ว มักใช้เป็นน้ำกระสายแก้โรคทั้ง 3 สมุฏฐาน คือ ดี โลหิต และธาตุลมที่พิการ

  พิกัดเบญจกูล คือ จำกัดจำนวนตระกูลยา (เครื่องยา) ที่มีรสร้อน 5 อย่าง คือ ดอกดีปลี รากช้าพลู เถาสะค้าน รากเจตมูลเพลิง เหง้าขิงแห้ง สรรพคุณ กระจายกองลมและโลหิต แก้คูถเสมหะ แก้ลมพานไส้ บำรุงกองธาตุทั้ง 4

พิกัดตรีอมฤต คือ จำนวนตัวยาที่ไม่ตาย 3 อย่าง คือ รากมะกอก รากกล้วยตีบ รากกระดอม สรรพคุณ แก้ไข้ แก้ร้อนในกระหายน้ำ ขับปัสสาวะ บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง แก้ท้องเดิน

พิกัดเกสรทั้ง 9 คือ จำกัดจำนวนของเกสรดอกไม้ 9 อย่าง คือ ดอกมะลิ ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี เกสรบัวหลวง ดอกจำปา ดอกกระดังงา ดอกลำเจียก ดอกลำดวน สรรพคุณ แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้ไข้จับ แก้ไข้เพื่อลม แก้ไข้เพื่อปถวีธาตุ ให้เจริญอาหาร แก้โรคตา

พิกัดตรีเกสรมาศ คือ จำนวนตัวยาเกสรทอง 3 อย่าง เปลือกฝิ่นต้น เกสรบัวหลวง ผลมะตูมอ่อน สรรพคุณ เจริญอาหาร บำรุงธาตุ คุมธาตุ บำรุงกำลัง แก้ท้องร่วง

พิกัดสัตตะเทียน คือ จำกัดจำนวนตัวที่ชื่อว่าเทียน 7 อย่าง เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน เทียนสัตตบุษย์ เทียนเยาวพาณี สรรพคุณ แก้ลม เสมหะและดีระคนกัน แก้พิษโลหิต แก้ทางปัสสาวะ แก้นิ่ว แก้มุตกิด บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง แก้ลมในท้อง แก้พรรดึก แก้ลมครรภ์รักษา

  พิกัดตรีวาตะผล คือ จำนวนผลแก้ลม 3 อย่าง คือ ลูกสะค้าน รากพริกไทย เหง้าข่า สรรพคุณ แก้กองลม แก้เสมหะ แก้แน่นในทรวงอก แก้เลือด บำรุงไปธาตุ