การคัดเลือก, การเก็บตัวยา
ในการปรุงยาแผนโบราณ ผู้เป็นเภสัชกรแผนโบราณ จะปรุงยาให้ได้คุณภาพดีและยามีสรรพคุณดีนั้นจะต้องมีความรู้ความสามารถที่จะพิจารณาคัดเลือกตัวยาสมุนไพรได้อย่างถูกต้อง และมีสรรพคุณดี โดยมีหลักเกณฑ์ และวิธีการดังต่อไปนี้
- ชนิดของตัวยา
การเก็บตัวยานั้น ต้องแน่ใจเสียก่อนว่า ตัวยานั้นถูกต้องถูกชนิดกับชื่อกับชื่อของตัวยาในตำรับยาแผนโบราณ ตัวยาบางชนิดมีหลายๆ ชื่อ ซึ่งต้องอาศัยประสบการณ์และภูมิความรู้ของเภสัชกรเอง ที่จะต้องรู้ว่า ชื่อนี้ ชนิดนี้ มีลักษณะต้น ใบ ลูก ดอก ราก เป็นอย่างไร
- คุณภาพ
ตัวยาบางชนิด ถูกเก็บไว้นาน คุณภาพของตัวยาก็เสื่อมไปตามกาลเวลา หรือไม่มีสรรพคุณตามที่ระบุไว้ ซึ่งเภสัชกรจะต้องศึกษาถึงระยะเวลาการเก็บรักษาตัวยาต่างๆ ต้องพิถีพิถันคัดเลือก ดูตัวยาว่าเก่าหรือใหม่
- ความสะอาด
ตัวยาที่นำมาปรุงยา ต้องมีความสะอาดไม่ว่าจะเป็นตัวยาสดหรือแห้งก็ตาม ต้องทำความสะอาดให้ปราศจากสิ่งปนเปื้อนต่างๆ เช่น ดิน ฝุ่นละออง เชื้อรา มูลสัตว์ รวมถึงการเก็บยาเพื่อสำหรับใช้ในโอกาสต่อไป ขึ้นอยู่กับวิธีการเก็บรักษานั้นเป็นประการสำคัญ ถ้าเก็บยาไว้ถูกวิธีโดยไม่ถูกแสงแดดหรือของร้อนจัด อากาศชื้น ถูกน้ำค้าง น้ำฝน เก็บรักษาไว้ในที่อากาศถ่ายเทดี ปลอดโปร่ง ก็อาจจะเก็บไว้ได้นานสรรพคุณไม่เสื่อม ใช้ได้นานขึ้นกว่ากำหนด
