ส้มป่อย
| ชื่ออื่นๆ | ส้มขอน (ฉาน – แม่อ่องสอน), เอกราช (แพร่) |
| ส่วนที่ใช้ | ใบสด ฝัก |
| ขนาด | 1 กำมือโตๆ |
| วิธีใช้ | นำมาผสมกับสมุนไพรอื่นๆ ต้มน้ำอาบหลังคลอด ในฝักส้มป่อยมีฤทธิ์เป็นกรดอ่อนๆ และมีสารเป็นตัวช่วยความสะอาดด้วย |
หนาดใหญ่
| ชื่ออื่นๆ | คำพอง, หนาดหลวง, หนาด (เหนือ), จะบอ (ปัตตานี), แน, พ๊อบกวา (กะเหรี่ยง – แม่ฮ่องสอน), ใบหลม, ผักชีช้าง, พิมเสน (กลาง), หนาด (จันทบุรี), เฉ่าฮวยเกี๊ย, ตั้วโฮงเช้า (จีน) |
| ส่วนที่ใช้ | ทั้งกิ่งและใบสด |
| ขนาด | 1 กิ่ง |
| วิธีใช้ | เด็ด สับ นำไปต้มน้ำผสมกับสมุนไพรอื่นๆ เช่น ส้มป่อย ฯลฯ แล้วนำน้ำไปอาบ ในใบหยาดจะมีน้ำมันหอมระเหยและการบูร ดังนั้นจะช่วยทำให้น้ำที่อาบมีกลิ่นหอมและช่วยทำให้ผิวหนังชุ่มชื่น |
มะขาม
| ชื่ออื่นๆ | ม่องโคลัง (กะเหรี่ยง – กาญจนบุรี), กำเปียล (เขมร – สุรินทร์), ตะลูบ (นครราชสีมา), ขาม (ใต้) |
| ส่วนที่ใช้ | ใบสด |
| ขนาด | 1 กำมือใหญ่ |
| วิธีใช้ | ใช้ใบสดผสมกับสมุนไพรอื่นๆ ต้มน้ำอาบ ในใบมะขามมีกรดเล็กน้อย |
หมากผู้หมากเมีย
| ชื่ออื่นๆ | มะผู้มะเมีย (กลาง), หมากผู้ (เหนือ) |
| ส่วนที่ใช้ | ใบสด |
| ขนาด | 10 – 15 ใบ |
| วิธีใช้ | ใช้ใบสดผสมกับสมุนไพรอื่นๆ ต้มน้ำอาบ มีฤทธิ์ช่วยแก้อาการผื่นคัน |
ส้มโอ
| ชื่ออื่นๆ | โกร้ยตะลอง (เขมร), มะขุน, มะโอ (เหนือ), ลีมาบาลี (ยะลา), สังอู (กะเหรี่ยง – แม่ฮ่องสอน), ซ่งอู (กะเหรี่ยง – กาญจนบุรี) |
| ส่วนที่ใช้ | ใบสด |
| ขนาด | 10 – 20 ใบ |
| วิธีใช้ | ต้มนำปนกับสมุนไพรอื่นๆ ใบของส้มโอจะมีน้ำมันหอมระเหย ช่วยทำให้ผิวหนังชุ่มชื่น |
ไพล
| ชื่ออื่นๆ | ปูลอย, ปูเลย (เหนือ), ว่านไฟ (กลาง), มิ้นสะล่าง (ฉาน – แม่ฮ่องสอน) |
| ส่วนที่ใช้ | เหง้าสด |
| ขนาด | 1 แง่ง |
| วิธีใช้ | ฝานเป็นชิ้นบางๆ ใช้ต้มรวมกับสมุนไพรอื่นๆ ที่กล่าวมาข้างต้น อาบหลังคลอด ในไพลมีน้ำมันหอมระเหย ช่วยทำให้ผิวหนังชุ่มชื่น นอกจากนั้นไพลเป็นยาช่วยสมานแผลด้วย |
