ขนานที่ ๑ท่านให้เอา ต้นหญ้าลูกใต้ใบทั้งห้า หญ้าหูปลาช่อนทั้งห้า หญ้ากระทืบยอดทั้งห้า (เอาทั้งต้นตลอดถึงราก) ตัวยาทั้ง ๓ อย่างนี้เอาอย่างละ ๑ กำมือเท่ากัน นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำผสมกันให้ละเอียด ผสมกับ สุรา ๑ ถ้วยชา คั้นเอาเฉพาะน้ำยา ใช้รับประทาน ก่อนถึงเวลาไข้จับประมาณ ๓๐ นาที ยาขนานนี้มีสรรพคุณแก้ไข้มาลาเรียได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
ถ้าเป็นไข้จับสั่นเรื้อรัง ท่านให้เอา ตัวยาทั้ง ๓ อย่างละเท่าๆกัน นำมาตากแดดให้แห้ง บดเป็นผง ผสมกับ น้ำสุรา หรือ ผสมกับ น้ำร้อน เป็นกระสาย ใช้รับประทานเวลาหลังอาหารเช้า-เย็น ครั้งละ ๒ ช้อนคาว มีสรรพคุณแก้ไข้จับสั่นเรื้อรัง ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
วิทยาทานสงวนนาม
ขนานที่ ๒ท่านให้เอา ใบมะขาม ๑ กำมือ นำมาตำให้แหลก ผสมกับสุราครึ่งแก้วกาแฟ คั้นเอาน้ำยาใช้รับประทานครั้งเดียว มีสรรพคุณแก้ไข้มาลาเรียที่เริ่มเป็นใหม่ๆ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
พระอธิการธงชัย อายุวฑฺฒโก วัดหนองไม้เอื้อย อ.บ่อพลอย กาญจนบุรี
ขนานที่ ๓ท่านให้เอา รากคนทา ๑ รากหญ้านาง ๑ รากเปล้า ๑ รากตะเค็ด ๑ ตัวยาทั้ง ๔ อย่างนี้เอาหนักอย่างละเท่าๆกัน นำมาล้างน้ำให้สะอาด ใส่หม้อดินต้มกับน้ำให้สะอาด ใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร (ที่ปากหม้อยาให้ลงด้วย พระเจ้า ๕ พระองค์ คือ นะ โม พุท ธา ยะ) ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา เวลาเช้า-กลางวัน-เย็น วันละ ๓ เวลา มีสรรพคุณแก้ไข้มาลาเรียเรื้อรัง ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล เคยใช้รักษาหายมาแล้วฯ
พระอธิการธงชัย อายุวฑฺฒโก วัดหนองไม้เอื้อย อ.บ่อพลอย กาญจนบุรี
ขนานที่ ๔ท่านให้เอา เถาบอระเพ็ด นำมาวงรอบศีรษะของผู้ป่วย ๑ รอบ ตำให้แหลก คั้นเอาน้ำบอระเพ็ด ผสมกับ น้ำปัสสาวะของเด็ก ประมาณ ๑ ถ้วยชา ใช้น้ำยารับประทานครั้งเดียวให้หมด มีสรรพคุณแก้ไข้มาลาเรียเรื้อรังให้หายขาด ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล เคยใช้รักษาตัวเองหายขาดมาแล้วฯ
พ.อ. (พิเศษ) วิชัย ภู่เจริญยศ รผอ. ปค. กอ. รมน. เพชรบุรี
ขนานที่ ๕ท่านให้เอา ต้นเถาคันแดง (เอาทั้งต้นตลอดถึงราก) นำมาล้างน้ำให้สะอาด ใส่หม้อดินต้มกับ น้ำปูนใส (น้ำปูนแดงกินกับหมาก) ประมาณ ๓ ขวด (แม่โขง) ต้มเคี่ยวให้เหลือน้ำ ๑ ขวด ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา วันละ ๓ เวลา มีสรรพคุณแก้ไข้มาลาเรียเรื้อรังให้หายขาด ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
ยาขนานนี้ได้ใช้รักษาทหารและประชาชนชายแดนหายมามากแล้วฯ
พระครูพิศิษฐ์ปัญญาคุณ วัดใหม่ อ.เมือง จันทบุรี
ขนานที่ ๖ท่านให้เอา หญ้าแพรก ๑ มูลโคสด หรือ มูลกระบือสด ๑ (ตากแดดให้แห้งเสียก่อน) ตัวยาทั้ง ๒ อย่างนี้เอาอย่างละเท่าๆกัน นำมาตำผสมกันให้ละเอียด ละลายกับ น้ำค้าง (ซึ่งเตรียมหาไว้ก่อนแล้ว) ประมาณน้ำยา ๑ ถ้วยชา ใช้รับประทานเวลาก่อนอาหารเช้า และ เวลาก่อนเข้านอน มีสรรพคุณแก้ไข้ป่า คือ ไข้จับสั่น หรือ ไข้มาลาเรียเรื้อรัง ให้หายขาด ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
เจ้าอธิการบัณฑร ชินวํโส วัดกลาง อ.นางรอง บุรีรัมย์
ขนานที่ ๗ท่านให้ทำการพลีเอาต้นผักเสี้ยนผี ๓ ต้น (เอาทั้งต้นตลอดถึงราก) โดยการพูดเองเออเองกับต้นผักเสี้ยนผีนั้นว่า “พ่อหมอจ๋า อยู่หรือเปล่า” ตอบเองว่า “อยู่จ๊ะ มีธุระอะไรล่ะจ๊ะ” ตอบเองว่า “มาหาพ่อหมอ เพื่อขอต้นผักเสี้ยนผี เอาไปทำยารักษาไข้จับสั่นจ๊ะ” ตอบว่า “เอาไปซิจ๊ะ เอาไปกินเถอะ ยานี้กินแล้วหายจ๊ะ” แล้วถอนต้นผักเสี้ยนผีมา ๓ ต้น นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้แหลก คั้นเอาน้ำครึ่งถ้วยชา ผสมกับ สุรา ครึ่งถ้วยชา กวนให้เข้ากัน ใช้รับประทานเวลาเช้า-เย็น เพียง ๒ ครั้งเท่านั้น มีสรรพคุณแก้ไข้มาลาเรีย (ไข้จับสั่นเรื้อรัง) ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล เคยใช้รักษาหายมามากแล้วฯ
วิทยาทานสงวนนาม
ขนานที่ ๘ท่านให้เอา เถาบอระเพ็ดตัวผู้ (ที่เถามีหนาม) จำนวนมากพอสมควร นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้แหลก ใช้พอกให้ทั่วศีรษะของผู้ป่วย แล้วใช้ผ้าพันศีรษะไว้ มีสรรพคุณแก้ไข้มาลาเรียขึ้นสมอง ซึ่งมีอาการปวดศีรษะอย่างแรง ไข้ขึ้นสูง ตัวร้อนจัด ให้หายไปอย่างชะงัดนักแลฯ
พระราชรัตนมุนี วัดพระบาทมิ่งเมือง แพร่
