ลองกอง เป็นผลไม้ที่เจริญเติบโตและให้ผลผลิตดีในสภาพภูมิอากาศร้อนชื้น มีผลทรงกลม ติดผลเป็นช่อ ผลสุกเปลือกสีเหลือง เนื้อในสีขาวใส แบ่งเป็นกลีบ รสหวานหรืออาจอมเปรี้ยวเล็กน้อย และเนื่องจากลองกองไม่สามารถเก็บมาบ่มให้สุกได้ จึงต้องเก็บจากต้นในระยะเวลาที่เหมาะสม คือหลังจากผลเริ่มเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีเขียวอมเหลืองประมาณ 15-25 วัน เคล็บลับในการแกะเปลือกลองกองคือใช้เล็บจิกตรงกลางก้นผล เพราะเปลือกจะบางกว่าและมียางน้อยกว่าตรงขั้วผล แล้วจึงค่อยฉีกเปลือกออกตามแนวยาวไปยังขั้ว
ลองกอง : Longkong
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Aglaia dookkoo Griff.
อยู่ในวงค์ : Meliaceae
ลองกองเป็นผลไม้ที่นิยมกินผลสด มากกว่าจะนำไปแปรรูป คุณค่าสารอาหารที่จะได้รับจากการกินลองกอง ได้แก่ แคลเซียมและฟอสฟอรัสซึ่งจะทำงานร่วมกัน ช่วยให้กระดูกและฟันแข็งแรง จึงช่วยป้องกันสภาวะกระดูกพรุน วิตามินซีช่วยให้หลอดเลือดแข็งแรง กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน และเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ รวมถึงสารคาเทชินซึ่งเป็นสารโพลีฟีนอลที่มีคุณสมบัติช่วยลดอาการอักเสบและลดระดับคอเลสเตอรอล นอกจากนี้ลองกองยังมีแมกนีเซียม โพแทสเซียม ทองแดง รวมไปถึงเส้นใยอาหารด้วย
ลองกองมีสรรพคุณช่วยลดความร้อนในร่างกาย แต่ถ้ากินมากไปอาจทำให้เกิดอาการร้อนในได้ เนื้อหวานๆ ของลองกองมีปริมาณน้ำตาลค่อนข้างสูง ช่วยให้พลังงานแก่ร่างกาย แต่ผู้ที่ต้องควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ควรกินในปริมาณจำกัด ขณะที่เมล็ดสีเขียวของลองกองที่เราคายทิ้งนั้น คนโบราณใช้เป็นยาขับพยาธิ และปัจจุบันมีผู้นำไปใช้กำจัดและควบคุมหนอนและแมลงในแปลงผัก ด้วยวิธีบดเมล็ดให้ละเอียด 0.5 กิโลกรัม ผสมน้ำ 20 ลิตร ทิ้งไว้ค้างคืน กรองเอาแต่น้ำ ผสมสารจับใบ แล้วนำไปฉีดพ่นตามแปลงผัก ส่วนเปลือกลองกองก็อย่าทิ้ง เพราะนำไปเผาไฟไล่ยุงได้
ผลไม้อีกชนิดที่อยู่ในสกุล Lansium เช่นเดียวกับลองกองและหน้าตาละม้ายคล้ายกันจนเกือบแยกไม่ออก นั่นก็คือ “ลางสาด หรือลังสาด (Langsat)” ซึ่งในปัจจุบันหาได้ค่อนข้างยากแล้ว เพราะคนส่วนใหญ่นิยมกินลองกองกันมากกว่า ผลลางสาดจะค่อนข้างเรียวตรงขั้ว เปลือกบาง มีน้ำยางสีขาว ในผลมีจำนวนเมล็ดมาก เนื้อน้อยกว่าลองกอง และรสเปรี้ยวอมหวาน
ลักษณะของลองกอง :
- ต้นลองกอง เป็นผลไม้ชนิดเดียวกันกับลางสาด เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ต้นมีทรงพุ่มทึบ ลำต้นเนื้อไม้แข็ง มีเปลือกแข็งขรุขระ ใบมีลักษณะทรงรี ดอกมีสีเหลืองอมขาว มีกลิ่นหอม ผลมีลักษณะทรงกลม ผิวเปลือกหนาหยาบ มียางน้อยกว่าลางสาด ผลอ่อนมีสีเขียว เมื่อผลสุกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองนวล ภายในผลจะมีเนื้อเป็นกลีบเล็กๆ มีเนื้อนุ่มฉ่ำน้ำ มีสีขาวใส มีเมล็ดอยู่ข้างใน มีรสชาติหวานกรอบ มีกลิ่นหอม ลองกองที่ปลูกในประเทศไทย มีการปลูกหลายสายพันธุ์ จะปลูกกันมากในภาคตะวันออกและภาคใต้
- ลำต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก มีทรงพุ่มทึบ ลำต้นมีลักษณะกลมๆ เนื้อไม้แข็ง เปลือกแข็งมีผิวขรุขระ มีสีน้ำตาลปนขาว
- ราก เป็นระบบรากแก้ว มีลักษณะกลมๆ แทงลึกลงในดิน มีรากแขนงและรากฝอยเล็กๆ ออกตามแนวราบ มีสีน้ำตาล
- ใบ เป็นใบประกอบ ออกใบเรียงสลับตรงข้าม มีลักษณะทรงรูปรียาว โคนมนปลายเรียวรีแหลม ใบด้านบนมีสีเขียวเข้ม พื้นผิวเป็นมัน ใบมีรอยหยักลึก
- ดอก ออกเป็นช่อ จะมีดอกออกเป็นกระจุก กลีบดอกมีสีเหลืองอมขาว กลีบเลี้ยงมีสีเขียว มีกลิ่นหอม มีก้านช่อดอกสั้น ดอกออกตามลำต้นหรือบนกิ่ง
- ผล มีลักษณะทรงกลม ออกเป็นพวงแน่น ผิวเปลือกหนาหยาบ ผลอ่อนมีสีเขียว เมื่อผลสุกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองนวล มียางน้อยกว่าลางสาด แกะเปลือกออกง่ายกว่าลางสาด ภายในผลจะมีเนื้อเป็นกลีบเล็กๆ เนื้อนุ่มฉ่ำน้ำ มีสีขาวใส มีรสชาติหวานฉ่ำ มีกลิ่นหอม มีเมล็ดอยู่ข้างในเนื้อ มีเมล็ดน้อยกว่าลางสา
