มะเฟือง เป็นไม้ยืนต้น มีลำต้นสูงประมาณ 3-5 เมตร มีใบเป็นใบประกอบขึ้นเรียงกันเป็นแถวคล้ายรูปขนนก ใบมีสีเขียวเข้มปลายใบแหลม มีดอกสีม่วงอ่อนขนาดเล็ก มีผลลักษณะเป็น 5 แฉก ปลูกได้ดีในดินร่วนที่ระบายน้ำได้ดี เจริญเติบโตได้ดีในสภาพภูมิอากาศร้อนชื้น ชอบอากาศที่มีความชื้นสูง ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดและตอนกิ่ง
มะเฟือง
ชื่ออื่น ๆ : เฟือง(ภาคใต้), สะบือ(เขมร)
ชื่อสามัญ : Star Fruit, carambola
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Averrhoa carambola Linn.
ชื่อวงศ์ : AVERRHOACEAE
ผลไม้พื้นบ้านของไทยเรา รูปร่างลักษณะผลเป็นเอกลักษณ์ลองหั่นตามขวางจะมีลักษณะคล้ายรูปดาว มีคุณค่าสารอาหารและเป็นยาสมุนไพรรักษาได้สารพัดโรค ด้วยคุณประโยชน์ที่มีมากมายจึงพบเห็นได้ทั่วไป เพราะนิยมปลูกไว้กินเป็นของว่าง และใช้เป็นพืชสมุนไพรกันตามครัวเรือน ตามความเชื่อของคนไทย มะเฟืองยังถือเป็นไม้มงคล หากปลูกไว้หน้าบ้านจะทำให้เจริญและโชคดีเพราะชื่อของมะเฟืองมาจากคำว่าเฟื่องฟู
คุณค่าทางสารอาหาร
มะเฟืองให้คาร์โบไฮเดรตและโปรตีน ช่วยให้พลังงานแก่ร่างกาย และยังช่วยเสริมสร้างการเจริญเติบโต มีไขมันเล็กน้อย ทำให้ไม่เป็นปัญหาในผู้ที่ต้องการควบคุมน้ำหนัก มีเกลือแร่ ฟอสฟอรัส แคลเชียม ที่ช่วยบำรุงกระดูกและฟัน วิตามินเอที่ช่วยบำรุงสายตาและระบบเนื้อเยื่อ วิตามินบี1 บี2 ที่ช่วยบำรุงระบบประสาท ป้องกันโรคหน็บชา ไนอะซินที่ช่วยให้ร่างกายเผาผลาญพลังงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ และวิตามินซีที่มีบทบาทอย่างยิ่งต่อภูมิคุ้มกันของร่างกาย ช่วยป้องกันไข้หวัด ช่วยกระชับผิว และยังเป็นยาระบายอ่อนๆ ช่วยแก้อาการท้องผูก
คุณค่าทางสมุนไพร
- เปลือกต้น : นำมาฝนจนเป็นผงผสมกับเหล้าขาว ใช้ทาแก้โรคผิวหนังต่างๆ เช่น กลากเกลื้อน แก้ผดผื่นคันตามร่างกาย
- ใบ : ใช้ใบสดตำละเอียดผสมเหล้าขาว ทาผิวหนังแก้กลากเกลื่อน แก้แผลจากอีสุกอีใส หรือนำไปต้มกับน้ำ ใช้ดื่มขับพิษร้อนของไข้หวัด แก้ไอ แก้อาการเจ็บคอ
- เนื้อผล : กินเป็นผลไม้สด หรือทำเป็นน้ำผลไม้ ใช้ดื่มแก้อาการเมาเหล้า อาการเมารถ แก้พิษยาเสพติดต่างๆ แก้อาเจียน ขับปัสสาวะ สลายนิ่วตามทางเดินปัสสาวะ
น้ำมะเฟื้องถอนพิษยาเสพติด
นำผลมะเฟืองสุกแช่น้ำผึ้งหรือน้ำเชื่อม ทิ้งไว้สัก 1 คืน แคะเมล็ดออกเอาแต่เนื้อและเปลือก ยีให้ละเอียด ผสมกับน้ำร้อน เติมเกลือปนเล็กน้อย ใช้ดื่มถอนพิษจากยาเสพติดชนิดต่างๆ
ลักษณะของมะเฟือง :
- ต้นมะเฟือง เป็นพรรณไม้ยืนต้น ขนาดเล็กจนถึงขนาดกลาง ซึ่งอยู่ในวงศ์เดียวกับตะลิงปลิง มีลำต้นเป็นสีน้ำตาลอ่อน เปลือกของลำต้นค่อนข้างขรุขระมีตุ่มเล็ก ๆ ทั่วไป
- ใบมะเฟือง เป็นใบรวม จะออกเรียงกันเป็นคู่ ๆ ไปตามแผง แผงหนึ่งมีประมาณ 7-15 คู่ ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปมนรี ปลายใบแหลม ริมขอบใบเรียบเกลี้ยง ใบย่อยตรงปลายแผงมักจะมีขนาดใหญ่กว่าใบตรงโคนแผง
- ดอกมะเฟือง ดอกออกเป็นช่อสั้น ๆ อยู่ตามบริเวณกิ่ง และลำต้น ดอกมีสีม่วงอ่อน เป็นดอกขนาดเล็ก
- ผลมะเฟือง เมื่อดอกร่วงโรย ก็จะกลายเป็นผล ลักษณะของผลเป็นรูปเฟืองมีกลีบอยู่ 5 กลีบ เมื่อยังอ่อนผลจะเป็นสีเขียว แต่พอผลสุกหรือแก่เต็มที่ ผลก็จะกลายเปลี่ยนเป็นสีเหลืองส้ม
