ไพล
ชื่ออื่นๆ ปูลอย, ปูเลย (เหนือ), ว่านไฟ (กลาง), มิ้นสะล่าง (ฉาน – แม่ฮ่องสอน)
ส่วนที่ใช้ เหง้า
ขนาด –
วิธีใช้ ใช้เหง้าไพลแห้ง 5 ส่วน พริกไทย ดีปลีอย่างละ 2 ส่วน กานพลู และพิเสนอย่างละ ½ ส่วน บดผสมรวมกัน ใช้ผง 1 ช้อนชา ชงน้ำรับประทาน หรือปั้นลูกกลอนด้วยน้ำผึ้ง ครั้งละ 2 ลูกขนาดเท่าเมล็ดพุทรา ต้องรับประทานติดต่อกันเป็นเวลานาน กว่าอาการจะดีขึ้น
หนุมานประสานกาย
ชื่ออื่นๆ ว่านอ้อยช้าง (เลย), ชิดฮะลั้ง (จีน)
ส่วนที่ใช้ ใบสด
ขนาด ใบเล็กๆ 9 ใบ
วิธีใช้ ต้มกับน้ำ 3 ถ้วยแก้ว เคี่ยวให้เหลือ1 ถ้วยแก้ว รับประทานวันละ 2 ครั้ง เช้าเย็น เป็นเวลา 49 วัน หืดควรจะหาย
ขอควรระวัง ถ้ารับประทานแล้ว มีอาการใจสั่นให้หยุดยา
บวบเหลี่ยม
ชื่ออื่นๆ กะตอรอ (ปัตตานี), เดเรเนอมู, เดเรส่า (กะเหรี่ยง – แม่ฮ่องสอน), บวบหวาน (แม่ฮ่องสอน), มะนอย, หมักน้อย (เชียงใหม่), มะนอยข้อง, มะนอยงู, มะนอยเหลี่ยมฐ มะนอยจ๋า (เหนือ),
ส่วนที่ใช้ เมล็ดจากผลแก่จัด
ขนาด 30 – 50 เมล็ด (หรือใช้เท่าอายุเเต่ไม่เกิน 50 เมล็ด)
วิธีใช้ ใช้เมล็ดแก่จัด 30 – 50 เมล็ด รวมกับพริกไทย 7 เมล็ด ตำผสมกับเหล้าพอปั้นเป็นลูกกลอนได้ รับประทานสัปดาห์ละ 1 ครั้ง 4 สัปดาห์ติดต่อกัน
ข้อควรระวัง ห้ามใช้กับเด็กและคนที่ไม่แข็งแรง หรือผู้สูงอายุ เพราะจะแพ้แรง เนื่องจากจะอาเจียนมาก ถ้าถ่ายมากต้องหยุดยา
ลำโพง
ชื่ออื่นๆ มะเขือบ้า (เหนือ, ตะวันออกเฉียงเหนือ), มั่งโต๊ะโล๊ะ (จีน), ละอังกะ (ส่วย – สุรินทร์), ลำโพงขาว (กลาง), เลี๊ยก (เขมร – สุรินทร์), เล่าเอี้ยงฮวย (จีน)
ส่วนที่ใช้ ใบแห้ง ดอกแห้ง
ขนาด ใบแห้ง 1 – 3 ใบ ดอกแห้ง 1 ดอก
วิธีใช้ มวนบุหรี่สูบ
ข้อควรระวัง อย่าใช้มากเพราะเป็นพิษ
ปีป
ชื่ออื่นๆ กะซะลอง (เหนือ), เต็กพองโพ่ (กะเหรี่ยง – แม่ฮ่องสอน), กาดสะลอง (พายัพ)
ส่วนที่ใช้ ดอกแห้ง
ขนาด 6 – 7 ดอก
วิธีใช้ มวนเป็นบุหรี่สูบ
เสนียด
ชื่ออื่นๆ กระเหนียด (คาบสมุทร), กุลาขาว, บัวลาขาว, บัวฮาขาว (เหนือ), โมราขาว, โมราดำ, โบราขาว (เชียงใหม่), โมรา, เสนียดโมรา (กลาง), หูรา (นครพนม), หูหา (เลย)
ส่วนที่ใช้ ราก ใบ ดอก
ขนาด ใบแห้ง 2 – 3 ใบ
วิธีใช้ ใบแหงสูบแก้หืด ทำยาชงความแรง 1: 10 รับประทานครั้งละ 2 – 4 ช้อนแกง (15 – 30 มิลลิลิตร) ถ้าทำยาดองเหล้า ความแรง 1 ใน 10 รับประทานครั้งละ 1 ช้อนชา
โทงเทง
ชื่ออื่นๆ ปุงปิง (นครศรีธรรมราช), หญ้าต้อมต๊อก, บ่าตอมต๊อก (เชียงใหม่), หญ้าถุงแถง(อ่างทอง), โคมจีน, เผาะเเผะ, ทุ้งทิ้ง, ทุงทิง, มะก่องเข้า, เตงหลั่งเช่า, เทียงเพ้าเช่า (จีน)
ส่วนที่ใช้ ทั้งต้นแห้ง
ขนาด –
วิธีใช้ ต้นแห้ง ½ กิโลกรัม ต้มกับน้ำเติมน้ำตาลกรวดลงไปให้หวานรับประทานครั้งละ ¼ ถ้วยแก้ว วันละ 3 ครั้งหลังอาหาร เป็นเวลา 10 วัน หยุดยา 3 วัน รับประทานต่ออีก 10 วัน พักอีก 3 วัน แล้วรับประทานต่อไปอีก 10 วัน หอบหืดจะได้ผลดี
หญ้าคา
ชื่ออื่นๆ เก้อฮี (กะเหรี่ยง – แม่ฮ่องสอน), ลาลาง (มลายู), ลาแล (ยะลา), คา, คาเหลือง
ส่วนที่ใช้ รากสด
ขนาด 1 กำมือ
วิธีใช้ รากสดหญ้าคา 1 กำมือ ผสมกับเปลือกต้นหม่อนครึ่งกำมือกับรากชะเอมจีนยาว 4 องคุลี ใส่น้ำ 4 แก้วต้มให้เหลือครึ่งเดียว รับประทานครั้งละ 1 แก้ว
