แคบ้าน

ชื่อสมุนไพร :  แคบ้าน,
ชื่ออื่นๆ :  ดอกแค, แค, แคแกง (ทั่วไป), แก, ดอกแก, ดอกแกขาว (ภาคเหนือ) แคดอกขาว, แคดอกแดง (ภาคกลาง)
ชื่อสามัญ : Sesban, Sesban white dragon tree, Flamingo bill tree, Vegetable humming bird.
ชื่อวิทยาศาสตร์  :  Sesbania grandiflora ( Desv. ) Linn.
ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ : Sesbania grandiflora (L.) Pers
ชื่อวงศ์ : LEGUMINOSAE

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

ส่วนที่ใช้เป็นยา : เปลือกต้น, ดอก, ใบสด, ยอดอ่อน

สรรพคุณ แคบ้าน :

ข้อมูลเพิ่มเติม :

รูปแบบและขนาดวิธีใช้

• แก้มูกเลือด บิดมีตัว แก้ท้องเดิน ท้องร่วง คุมธาตุ โดยใช้เปลือกต้นปิ้งไฟ 1 ส่วน ต้มกับน้ำ หรือ น้ำปูนใส 10 ส่วน รับประทานครั้งละ 1-2 ช้อนแกง
• แก้ไข้ ลดความร้อน แก้ไข้หัวลม (หรือ ไข้อากาศเปลี่ยน) ใช้ใบสด ต้มกับน้ำรับประทานลดไข้ หรือ ใช้ยอดอ่อนแคบ้าน จำนวนไม่จำกัด ลวกจิ้มกับน้ำพริก รับประทานแก้ปวดศีรษะข้างเดียว และอาจจะใช้ดอกที่โตเต็มที่ล้างน้ำ ต้มกับหมูทำบะช่อ 1 ชาม รับประทาน 1 มื้อ รับประทานติดต่อกัน 3-7 วัน จะได้ผล
• ใช้รักษารำมะนาดด้วยการใช้เปลือกแคนำมาต้มผสมเกลือให้เค็มจัดแล้วนำมาอม
• ช่วยรักษาปากเป็นแผล แก้อาการร้อนในจนปากลิ้นเปื่อย ด้วยการใช้เปลือกแคชั้นในสุดที่มีสีน้ำตาลอ่อนๆ นำมาเคี้ยว 3-5 นาทีแล้ว คายทิ้ง โดยทาวันละ 2 ครั้ง
• ช่วยแก้ตานขโมย ด้วยการใช้แคทั้งห้าส่วนอย่างละ 1 กำมือ แล้วใส่น้ำพอท่วมยา หลังจากนั้นต้มให้เดือดประมาณ 5-10 นาที แล้วนำมากินครั้งละ 1ช้อนโต๊ะ วันละ 3ครั้ง นานประมาณ 15 วัน
• ใช้ทำเป็นยาล้างแผล หรือ ใช้ ชะล้างบาดแผลสด ด้วยการใช้เปลือกต้นนำมาต้มกับน้ำเดือด 15 นาที ใส่เกลือเล็กน้อย แล้วนำมาใช้ล้างแผลวันละ 3 ครั้ง
• ช่วยรักษาแผลมีหนอง ด้วยการใช้เปลือกต้นแคแก่ๆ นำมาตากแห้งแล้วฝนกับน้ำสะอาด หรือ น้ำปูนใส ใช้ทาแผลเช้าเย็น จะช่วยทำให้แผลหายเร็วยิ่งขึ้น

ส่วนประเทศอินเดียมีรูปแบบ และขนาดวิธีการใช้แคบ้านเป็นสมุนไพร ดังนี้

• รากสด 20 กรัม เคี่ยวในน้ำ 1 ลิตร 30 นาที กรองเอารากออกดื่มแก้อาการอักเสบ
• เทน้ำเดือด 1 ลิตรท่วม  ใบสด 20 กรัม ทิ้งไว้ 15 นาที กรองเอาใบแคออก ดื่มแก้โรคตาบอดกลางคืน ขับพยาธิ บรรเทาอาการลมบ้าหมู และโรคเกาต์
• เทน้ำเดือด 1 ลิตรท่วม ดอกแคสด 20 กรัม ทิ้งไว้ 15 นาที กรองเอาดอกแคออก ดื่มแก้หลอดลมอักเสบ ไซนัสอักเสบ และบำรุงตับ
• ฝักสด 20 กรัม เคี่ยวในน้ำ 1 ลิตร 30 นาที กรองเอาฝักออกดื่มเพื่อระบายท้อง บรรเทาอาการไข้ ปวด เลือดจาง ช่วยความจำ และป้องกันการเกิดเนื้องอก
• ใบแคตำพอกบรรเทาอาการช้ำบวม น้ำคั้นรากแคเจือน้ำผึ้งใช้ขับเสมหะ ลดอาการไอ โดยสูตรจากประเทศอินเดียทั้งหมดนี้ จะใช้ดื่มก่อนอาหาร เช้า เย็น 1 ชั่วโมงและก่อนนอน ซึ่งจะเตรียมแต่พอดื่มวันต่อวันเท่านั้น

ข้อแนะนำและข้อควรระวัง

1. การนำดอกแคบ้าน มาใช้ทำเป็นอาหาร ต้องเด็ดเอาเกสรสีเหลืองของดอกแคออกก่อน จะช่วยลดความขมได้
2. การรับประทานดอกแคบ้านในปริมาณมากเกินไปอาจทำให้อาเจียนได้
3. ในการใช้แคบ้าน เป็นยาสมุนไพรไม่ควรใช้เกินขนาดที่กำหนดตามตำรับยาต่างๆ และไม่ควรใช้ติดต่อกันเป็นระยะเวลานานจนเกินไปเพราะอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพได้
4. ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว หรือ ต้องรับประทานยาต่อเนื่อง ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้แคบ้านเป็นสมุนไพรในการรักษาโรคต่างๆ แต่หากเป็นการรับประทานเพื่อเป็นอาหารในปริมาณไม่มากก็ไม่น่าจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพและโรคที่เป็นอยู่

แคบ้าน คนไทยนิยมกิน คือ ยอดอ่อน ใบอ่อน ดอก และฝักอ่อน ยอดอ่อน โดยทุกภาคกินแคเป็นผักและมักปลูกแคไว้ตามรั้วบ้าน หรือ สามารถหาซื้อได้ทั่วไป ซึ่งนิยมลวกน้ำร้อนใช้กินร่วมกับน้ำพริก ดอกอ่อนนำไปปรุงอาหารได้หลายชนิด มักจะเอาเกสรตัวผู้ออกจากดอกแคก่อนใช้ประกอบอาหารเพื่อลดความขม ชาวอีสานนิยมนำดอก และยอดอ่อนมานึ่ง หรือ ย่าง และนำดอกแคมาปรุงอาหารประเภทอ่อมได้อีกด้วย ส่วนในต่างประเทศ เช่น ประเทศอินโดนีเชีย ลาว และฟิลิปปินส์ ก็นิยมกินดอกและยอดอ่อนเช่นกัน โดยใช้กินสด หรือ นึ่งในสลัดผัก ส่วนฝักใช้กินเหมือนถั่วฝักยาว นอกจากนี้ยังมีการนำส่วนต่างๆ มาใช้ประโยชน์อื่นๆ อีกเช่น ใบนำมาใช้เป็นอาหารสัตว์ ลำต้นนำมาใช้ในการเพาะเลี้ยงเห็ดหูหนู หรือ ใช้ทำฟีนได้ แคมีจุลินทรีย์ทีปมราก และเมื่อจับก๊าซไนโตรเจนในอากาศผลิตเป็นปุ๋ย แคจึงเป็นพืชช่วยปรับปรุงดินอีกด้วย นอกจากนี้ในประเทศอินเดียยังมีการให้ใบอ่อนของแคเป็นอาหารเสริม บีตา-แคโรทีนอยด์ พบว่าบุคคลที่ขาดแคโรทีนอยด์ หลังจากได้รับอาหารเสริมใบอ่อนแคบ้าน (เรียกอะกาทิ-agathi) จะมีปริมาณแคโรทีนในซีรั่มเพิ่มในวันที่ 7