ชื่อสมุนไพร : ลั่นทมดอกขาว
ชื่ออื่นๆ : ลีลาวดี, จำปาขอม, ลั่นทมขาว
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Plumeria alba L., Plumeria obtusa L.
ชื่อวงศ์ : APOCYNACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นลั่นทมดอกขาว เป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดเล็ก แตกกิ่งก้านสาขาออกไป มีกิ่งก้านที่เปราะและอุ้มน้ำลำต้นสูงประมาณ 4-6 เมตร และมีน้ำยางสีขาว
- ใบลั่นทมดอกขาว ออกเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับกันไปแบบขั้นบันได แต่ใบจะไปดกที่ปลายกิ่ง ลักษณะของใบเป็นรูปไข่กลับตรงปลายมน โคนใบสอบแคบ ขอบใบเรียบด้านบนมีผิวมันสีเขียวเข้ม ส่วนด้านล่างมีขนสั้นๆ ประปราย และมองเห็นเส้นใบได้ชัดเจน ขนาดของใบกว้างประมาณ2-3.5 นิ้ว ก้านใบยาว 2-2.5 นิ้ว
- ดอกลั่นทมดอกขาว เป็นช่ออยู่ตรงส่วนยอดของต้น ดอกเป็นรูปกรวย ภายในหลอดดอก จะมีขนประปราย
- ผลลั่นทมดอกขาว เป็นฝักยาวเรียบ มีผิวเกลี้ยงยาวประมาณ 6-11 นิ้ว ภายในมีเมล็ดเป็นรูปแบนๆ อยู่เป็นจำนวนมาก
ส่วนที่ใช้เป็นยา : น้ำยาง, เมล็ด, ฝัก, ราก, เปลือกต้น, ดอก
สรรพคุณ ลั่นทมดอกขาว :
- น้ำยาง ใช้ใส่แผล ทาแก้โรคงูสวัด หิด
- เมล็ด เป็นยาระบาย ขับน้ำเหลือง แก้โรคงูสงัด แผลจากฟิลิส
- ฝัก ฝนทาแก้ริดสีดวงทวาร
- ราก รสขมเมา เป็นยาถ่าย แก้โรคหนองใน โรคไขข้ออักเสบ ขับลม
- เปลือกต้น ผสมน้ำมันมะพร้าว น้ำมันเนยข้าว แก้ท้องเดิน ถ่ายท้อง ขับปัสสาวะ ขับประจำเดือน แก้ไข้ แก้โรคโกโนเรีย
- ดอก รสขม ผสมใบพลูกินแก้ไข้ แก้ไข้มาลาเรีย แก้ไอ บำรุงปอด รักษาอาการร้อนใน ท้องผูกและแก้บิด
วิธีใช้และปริมาณ :
- แก้ไอ บำรุงปอด รักษาอาการร้อนใน ท้องผูกและแก้บิด
ใช้ดอกตากแห้ง 5-12 กรัม ต้มน้ำกินต่างชาได้ - ขับปัสสาวะและถ่ายดีขึ้น
ใช้เปลือกต้นแห้ง บดเป็นผง ประมาณ 60 กรัม ชงกับน้ำร้อน 4 ลิตร ดื่มครั้งละ 250 มิลลิลิตร ร่วมกับน้ำมะขามเปียก วันละ 4-5 ครั้งติดต่อกัน - รักษาโรคหนองในและกามโรค
ใช้เปลือกราก ในใบและต้นมี Fulvoplumierin สารนี้สามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อที่ทำให้เกิดเนื้องอกเป็นก้อน - แก้งูสวัด ทาโรคหิด
ใช้น้ำยาง ใช้ทาใส่แผล