ชื่อสมุนไพร : พุทธชาด
ชื่ออื่น ๆ : บุหงาประหงัน, พุทธชาติ
ชื่อสามัญ : Jusmine Vine, Star jasmine, Angel-hair jasmine
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Jasminum auriculatum.
ชื่อวงศ์ : OLEACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นพุทธชาด เป็นไม้กึ่งเลื้อย กึ่งต้น หรือเป็นไม้รอเลื้อย เป็นไม้ที่มีเถาแข็งมีอายุหลายปี กิ่งก้านที่ออกใหม่ ๆ จะมีสีเขียวสด กิ่งแก่จัดจึงจะเป็นสีน้ำตาล เถากลมเกลี้ยง กิ่งเปราะหักง่าย
- ใบพุทธชาด เป็นไม้ใบเดี่ยว ออกใบตรงข้ามกันตามข้อต้น ใบมนรูปไข่ มีสีเขียวเป็นมัน ปลายใบมนหรือทู่หรือบางใบอาจอาจมีติ่งแหลมเล็กน้อย
- ดอกพุทธชาด ออกดอกเป็นช่อที่ส่วนยอดของกิ่ง และตามข้อต้น ออกดอกแน่นดอกสีขาวมี 6-8 กลีบ ดอกมีขนาดเล็กคล้ายดอกมะลิ โคนกลีบดอกจะหลอมติดกันเป็นหลอด มีกลีบเลี้ยงสีเขียวรองรับอยู่ ดอกมีกลิ่นหอมแรงมากและยังสามารถส่งกลิ่นหอมอบอวลไปได้ไกลอีกด้วย
ส่วนที่ใช้เป็นยา : เมล็ด
สรรพคุณ พุทธชาด :
- เมล็ด รักษาโรคเรื้อนและโรคผิวหนัง
ต้นพุทธชาดมีลักษณะเป็นไม้พุ่มที่สามารถนำไปเกาะให้เลื้อยขยายในแนวตั้งได้ ผู้คนจึงนิยมปลูกไว้ประดับสวน ยามดอกบานพร้อมกันเห็นเป็นกลีบสีขาวน่ารักกระจุ๋มกระจิ๋มส่งกลิ่นหอมเย็น หอมแรงตลอดวันตลอดคืน จนสามารถนำไปสกัดเป็นหัวน้ำหอมหรือน้ำมันหอมระเหยได้ บ้างก็นิยมเก็บมาบูชาพระ โดยเฉพาะในอินเดียที่ถือเป็นไม้มงคลใช้ในการร้อยมาลัยสักการะเทพเจ้าต่าง ๆ
ประโยชน์ :
นำดอกมาสกัดทำเป็นน้ำมันหอมระเหย น้ำมันจากเมล็ด รักษาโรคเรื้อน โรคผิวหนัง
การขยายพันธุ์ :
ขยายพันธุ์โดยทับกิ่งและตอนกิ่ง วิธีการทับกิ่งพุทธชาดโดยควั่นหรือกรีดเป็นรอยแผลใต้ข้อแล้วใช้ดินกลบทับ ควรปักกิ่งไม้เพื่อป้องกันกิ่งกระดกขึ้นมา ใช้เวลา 2-3 สัปดาห์ แล้วตัดโคนกิ่งออกเพื่อให้รากดูดอาหารเลี้ยงตัวเอง หลังจากนั้นอีก 1-2 สัปดาห์ ก็ขุดล้อมนำไปปลูกได้ ส่วนการตอนกิ่งใช้เวลาใกล้เคียงกันและพบว่าออกรากได้ดี สามารถปลูกพุทธชาดเป็นไม้กระถางให้ออกดอกได้ตลอดปี ส่วนการปลูกลงแปลงกลางแจ้งก็พบว่าเจริญเติบโตได้ดี การปลูกในที่ร่มควรตัดแต่งทรงพุ่มให้โปร่ง เนื่องจากเมื่อทรงพุ่มทึบมากจะไม่ค่อยออกดอก