ชื่อสมุนไพร : ถั่วแระผี
ชื่ออื่น ๆ : ถั่วแระ, ถั่วผี, ถั่วแม่ตาย(กลาง), ถั่วแรด(ชุมพร), มะแฮะ, มะแฮะต้น, ถั่วแระต้น(เหนือ), ถั่วแรด(ชุมพร), ถั่วแฮ
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Phaseolus Lathyroides L.
ชื่อวงศ์ : FABACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นถั่วแระผี เป็นไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดย่อม ลำต้นตั้งตรง สูง 1-3.5 เมตร ผิวลำต้นเกลี้ยง สีเขียวหม่น ลำต้นแก่มีสีม่วงแดง มักแตกเป็นร่องสีน้ำตาล
- ใบถั่วแระผี เป็นใบประกอบแบบขนนก มีใบย่อย 3 ใบ เรียงสลับ ใบย่อยรูปขอบขนานแกมใบหอก ใบมีขนาดเล็ก ปลายใบแหลม คล้ายใบขมิ้นต้น ผิวใบทั้งสองด้านมีขนสีขาวนวล กว้าง 1-3.5 เซนติเมตร ยาว 1.5-10 เซนติเมตร
- ดอกถั่วแระผี เป็นดอกช่อ คล้ายดอกโสน ออกที่ซอกใบ รูปดอกถั่ว กลีบดอกสีเหลืองมีขอบสีน้ำตาลแดง
- ผลถั่วแระผี รูปร่างเป็นฝักแบนยาว สีม่วงเข้มปนเขียว เป็นห้องๆ มีขน
- เมล็ดถั่วแระผี ขนาดเท่าเมล็ดถั่วเหลือง ฝักและเมล็ดเหมือนถั่วเหลือง ฝักหนึ่งแบ่งออกเป็น 3-4 ห้อง ข้างในมีเมล็ดกลม แบนเล็กน้อย ห้องละ 1 เมล็ด มักปลูกเป็นอาหาร ใช้ฝักแก่ต้มกินเหมือนถั่ว หรือกินฝักสดเป็นผัก มีรสฝาด
- ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด มีทั้งถั่วแระขาวและถั่วแระแดง สามารถเจริญเติบโตได้ทุกสภาพแวดล้อม
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ราก, เมล็ด, ต้น, ฝัก, ใบ
สรรพคุณ ถั่วแระผี :
- ใบ แก้อาการไอ ยาขับลมเบื้องต่ำ แก้ท้องเสีย ยาแก้เส้นเอ็นพิการ
- ฝัก รสมันเฝื่อนเล็กน้อย เป็นยาบำรุงร่างกาย บำรุงไขข้อ บำรุงเส้นเอ็น บำรุงกระดูก
- ต้น ยาขับผายลม ยาแก้เส้นเอ็นพิการ
- ราก รักษาไข้ ยาขับผายลม ยาขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะพิการ ปัสสาวะน้อย ช่วยละลายนิ่วในไต แก้น้ำเหลืองเสีย
- เมล็ด บำรุงกำลัง รักษาไข้ บำรุงไขข้อ บำรุงเส้นเอ็น บำรุงกระดูก ยาขับและแก้อาการปัสสาวะเหลืองหรือแดง ลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต ด้วยการใช้เมล็ดนำมาต้มรับประทานเป็นของกินเล่น