ชื่อสมุนไพร : สุพรรณิการ์
ชื่ออื่นๆ : ฝ้ายคำ, ปาริชาติ
ชื่อสามัญ : Yellow Silk Cotton, Butter-Cup (Single), Butter-Cup (Double),
Torchwood
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cochlospermum religiosum Alston
ชื่อวงศ์ : BIXACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นสุพรรณิการ์ ไม้ต้นขนาดกลาง สูง 8-15 เมตร ขนาดทรงพุ่ม 4-6 เมตร ผลัดใบ ทรงพุ่มค่อนข้างกลม โคนต้นมีขนาดใหญ่ กิ่งก้าน คดงอ เปลือกต้นสีเทาค่อนข้างเรียบ หรือเป็นปมขนาดเล็กสีนํ้าตาล ทั่วทั้งลำต้น
- ใบสุพรรณิการ์ ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ รูปทรงกลมหรือรูปหัวใจ กว้าง 10-12 เซนติเมตร ยาว 20-22 เซนติเมตร ใบจักเป็นแฉกแหลมลึก 3-5 แฉก ปลายใบแหลม โคนใบรูปหัวใจ ขอบใบเรียบหรือจักเล็กน้อย แผ่นใบค่อนข้างหนา และเหนียว ใบสีเขียวสดเรียบเป็นมัน ก้านใบยาว 10-15 เซนติเมตร
- ดอกสุพรรณิการ์ ดอกสีเหลืองสดหรือเหลืองทอง ออกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนง ที่ปลายกิ่ง ช่อดอกตั้งยาว 20-40 เซนติเมตร กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปรี สีเขียว เหลือบม่วง กลีบดอก 5 กลีบ รูปช้อน ปลายเว้า กลีบค่อนข้างแข็ง เกสรเพศผู้เป็นเส้นฝอยสีเหลือง เส้นผ่านศูนย์กลางดอก 6-10 เซนติเมตร
- ผลสุพรรณิการ์ ผลแห้งแตกกลางพู ทรงไข่กลับมีลักษณะเป็นพู 5 พู ปลายผลบุ๋ม กว้าง 6-8 เซนติเมตร ยาว 8-10 เซนติเมตร สีเขียว เมื่อสุกสีนํ้าตาล เมล็ดมีปุย สีขาวคล้ายสำลีห่อหุ้ม เมล็ดรูปไต สีน้ำตาลเข้ม หลายเมล็ด ติดผล เดือน ก.พ.-พ.ค. ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด หรือปักชำกิ่ง
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ใบอ่อน, ดอก, ใบแห้ง, ยางต้น
สรรพคุณ สุพรรณิการ์ :
- ใบอ่อน นำมาต้มเอาน้ำใช้สระผม
- ดอก ใบแห้ง เป็นยาบำรุงกำลัง รับประทานเป็นยาระบาย
- ยางต้น ใช้ทำยาเซ็ทผม ทาบำรุงผิว เป็นยาระบาย
ยางจากต้นทำครีมทาบำรุงผิว Karaya gum ทางการค้าเรียกว่า Crystalgum เป็นก้อนสีเหลืองอ่อนหรือน้ำตาลอมชมพู มักใช้ในทางอุตสาหกรรมทอผ้าและการพิมพ์ อุตสาหกรรมอาหารกระป๋อง ผสมไอศกรีมทำให้ข้น