รสยาแก้ตามกาล

รสยาแก้ตามกาลเวลา  หรือตามยามนี้  จัดไว้โดยมุ่งหมายเพื่อให้คนไข้ได้รับประทานยา (กินยา) ให้ทันหรือตรงกับสมุฏฐานของโรคซึ่งเกิดขึ้นในเวลาหรือกาลนั้นๆ  ในคัมภีร์กล่าวไว้ทั้งหมดกาล  3  และกาล  4  จะได้ยกตัวอย่างให้นักศึกษาได้ทราบทั้ง  2  กาล  คือ

กาล 3 คือ กลางวัน  แบ่งออกเป็น  3  ยาม  กลางคืนแบ่งออกเป็น  3  ยาม  คือ

• ยามที่ 1     นับแต่  06.00  น.  ถึง  10.00  น.  หรือนับแต่  18.00  น.  ถึง  22.00  น.
  เกิดโรคเพื่อเสมหะ  ใช้น้ำกระสายยารสเปรี้ยว
• ยามที่ 2     นับแต่ 10.00  น.  ถึง  14.00  น.  หรือนับแต่  22.00  น.  ถึง  02.00  น.
  เกิดโรคเพื่อโลหิตและดี  ใช้น้ำยากระสายยารสขม
• ยามที่ 3     นับแต่ 14.00  น.  ถึง  18.00  น.  หรือนับแต่  02.00  น.  ถึง  06.00  น.
  เกิดโรคเพื่อลม  ใช้น้ำกระสายยารสร้อน

กาล  4  คือ  ท่านแบ่งไว้เป็นกลางวัน  4  กลางคืน  4  ตอน  ดังนี้

• ยามที่ 1     นับแต่  (ย่ำรุ่ง)  6.00 น.  ถึง  9.00 น.  หรือนับแต่  18.00  ถึง  21.00 น.
  เป็นสมุฏฐานอาโป  พิกัดเสมหะ
• ยามที่ 2     นับแต่  9.00 น.  ถึง  12.00 น.  หรือนับแต่  21.00 น.  ถึง  24.00 น.
  เป็นสมุฏฐานอาโป  พิกัดโลหิต
• ยามที่ 3     นับแต่  12.00 น.  ถึง  15.00 น. หรือนับแต่  00.00 น.  ถึง  03.00 น.
  เป็นสมุฏฐานอาโป  พิกัดดี
• ยามที่ 4     นับแต่  15.00 น.  ถึง  18.00 น. หรือนับแต่  03.00 น.  ถึง  06.00 น.
  เป็นสมุฏฐานอาโป  พิกัดวาตะ  (ลม)