ปูทะเล

ชื่อสามัญว่า Scylla serrata
ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า  Scylla serrata
จัดอยู่ในวงศ์ Portunidae

เป็นสัตว์วัตถุที่นำมาใช้ทำยา อยู่ในกลุ่ม “สัตว์น้ำ” คือ สัตว์ที่เกิดและหากินอยู่ในน้ำ

ส่วนที่ใช้เป็นยา : ก้าม

สรรพคุณ ปูทะเล :

• ใช้ก้าม สรรพคุณ ดับพิษกาฬ แก้พิษอักเสบ แก้ไข้ร้อนใน กระหายน้ำ

แพทย์แผนไทยใช้  “ก้ามปูทะเลเผา” เป็นเครื่องยาอย่างหนึ่งในการประกอบยาหลายขนาน ตัวอย่างเช่น ยาทาแก้แผลอันเกิดจากไส้ด้วนไส้ลาม ทำให้เกิดอาการปวดแสบปวดร้อนยิ่งนัก ซึ่งบึนทึกไว้ใน พระคัมภีร์มุจฉาปักขันทิกา ดังนี้ ถ้ามิหาย  ให้ร้อนหนัก ท่านให้เอา ก้ามปูทะเลเผา ๑ เปลือกหอยโข่งเผา ๑ รากลำโพงแดง  ๑  รากขัดมอน  ๑  ฝางเสน  ๑  ดินประสิว  ๑  เปลือกจิกนา  ๑  ผลจิกนา  ๑  เอาเสมอ  บดด้วยน้ำลายจระเข้เป็นกระสาย หายแล ยาแก้กระหายน้ำแก้ร้อนภายในอันทำให้หอบขนานหนึ่ง  ซึ่งบันทึกไว้ในพระคัมภีร์ธาตุวิภังค์ เข้าเครื่องยาที่เรียก “ก้ามปูทะเลเผาไฟ” ด้วย  ยาขนานนี้ตำราว่าใช้ “ทั้งกินทั้งพ่น”  ดังนี้ ขนานหนึ่งแก้ระหายน้ำให้ร้อนภายในแลให้หอบ  ท่านให้เอา สังข์หนามเผาไฟ ๑  รากบัวหลวง ๑  ฝุ่นจีน  ๑  รังหมาร่าเผาไฟ  ๑  ชาดก้อน  ๑ ดอกพิกุล ๑  ดอกสาระภี  ๑  ดอกบุนนาค  ๑  เกสรบัวหลวง ๑ การบูร ๑ รากสลอดน้ำ ๑ รากคันทรง ๑ ก้ามปูทะเลเผาไฟ ๑ ดินประสิวขาว ๑ ยาทั้งนี้เอาส่วนเท่ากัน บดเปนแท่ง ละลายน้ำดอกไม้สด ทั้งกินทั้งพ่น แก้ร้อนแก้ระหายน้ำ เสโทตกก็หายแล