ตัวยาที่มีสรรพคุณใกล้เคียงกัน

ตัวยาที่มีสรรพคุณใกล้เคียงกัน หรือมีสรรพคุณเสมอกันนั้น สามารถนำมาใช้แทนกันได้ เพราะตัวยาบางอย่างที่ต้องการ หรือมีในตำรายานั้น ไม่มีหรือขาดไป หรือตัวยาบางอย่างต้องนำมาจากต่างประเทศ บางครั้งตัวยาเกิดขาดตลาด จะรอให้ส่งมาจากต่างประเทศ คนไข้ก็คงจะไม่ได้รับประทานยาเป็นแน่ ดังนั้นแพทย์และเภสัชกรแผนโบราณ จึงได้คิดค้นหาตัวยาบางอย่างที่พอหาได้ พอจะมีสรรพคุณทัดเทียมกัน เพื่อจะได้นำมาปรุงเป็นยาเพื่อรักษาโรค ตัวยาที่มีสรรพคุณใกล้เคียงกัน และพอจะใช้แทนกันได้นั้นมีดังนี้ คือ

1. โกฐสอ มีสรรพคุณเสมอกับ ข่าลิง
2. โกฐเขมา มีสรรพคุณเสมอกับ ทรงบาดาล
3. โกฐหัวบัว มีสรรพคุณเสมอกับ หัวกระเทียม
4. โกฐเชียง มีสรรพคุณเสมอกับ ไพล
5. โกฐจุฬาลัมพา มีสรรพคุณเสมอกับ หญ้าตีนนก
6. โกฐกระดูก มีสรรพคุณเสมอกับ หัวกะทือ
7. โกฐก้านพร้าว มีสรรพคุณเสมอกับ ชิงช้าชาลี
8. โกฐน้ำเต้า มีสรรพคุณเสมอกับ  หัวเปราะป่า
9. กะเม็ง มีสรรพคุณเสมอกับ ผักคราด
10. กะเพรา มีสรรพคุณเสมอกับ แมงลัก
11. แก่นประดู่ มีสรรพคุณเสมอกับ แก่นมะชาง
12. เกลือสมุทร มีสรรพคุณเสมอกับ เกลือประสะ
13. เกลือสินเธาว์ มีสรรพคุณเสมอกับ สมอทั้ง 3
14. ดีปลี มีสรรพคุณเสมอกับ ขิง
15. บอระเพ็ด มีสรรพคุณเสมอกับ ชิงช้าชาลี
16. ยางเทพทาโร มีสรรพคุณเสมอกับ ยางสลัดได
17. เปลือกตาเสือ มีสรรพคุณเสมอกับ เปลือกนนทรี
18. กานพลู มีสรรพคุณเสมอกับ ลูกจันทร์
19. เปลือกแคแดง มีสรรพคุณเสมอกับ เปลือกแคขาว
20. หัศคุณเทศ มีสรรพคุณเสมอกับ หัสคุณไทย
21. สารส้ม มีสรรพคุณเสมอกับ เหง้าสับปะรด
22. โคกกระสุน มีสรรพคุณเสมอกับ นมพิจิตร
23. ใบเงิน มีสรรพคุณเสมอกับ ใบทอง
24. น้ำมะกรูด มีสรรพคุณเสมอกับ น้ำมะนาว
25. ด่างสลัดได มีสรรพคุณเสมอกับ ด่างโคกกระสุน
26. หนอนตายหยาก มีสรรพคุณเสมอกับ กะเพียด
27. ขมิ้นอ้อย มีสรรพคุณเสมอกับ ขมิ้นชัน
28. กาหลง มีสรรพคุณเสมอกับ จิก
29. ผักเสี้ยนทั้ง 2 มีสรรพคุณเสมอกับ หญ้าพันงูทั้ง 2
30. มะไฟเดือนห้า มีสรรพคุณเสมอกับ หญ้าปากควาย
31. น้ำตาลทราย มีสรรพคุณเสมอกับ น้ำตาลกรวด
32. มะแว้งต้น มีสรรพคุณเสมอกับ มะแว้งเครือ
33. มะกรูด มีสรรพคุณเสมอกับ ส้มซ่า
34. เมล็ดสลอด มีสรรพคุณเสมอกับ พาดไฉน
35. เข็มแดง มีสรรพคุณเสมอกับ เข็มขาว
36. ฝิ่นต้น มีสรรพคุณเสมอกับ ฝิ่นเครือ
37. ดอกดึง มีสรรพคุณเสมอกับ ผักโหมแดง
38. ลูกกรวย มีสรรพคุณเสมอกับ ลูกบิด