ชื่อสมุนไพร : เครือพูเงิน
ชื่ออื่นๆ : ย่านตาน (สงขลา)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Argyreia mollis (Burm.f.) Choisy
ชื่อวงศ์ : CONVOLVULACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นเครือพูเงิน เป็นไม้เถา เนื้อแข็ง ยาวถึง 10 เมตร ส่วนของลำต้นที่ยังอ่อนอยู่มีขนยาวราบหนาแน่น สีขาว หรือ น้ำตาลปนเหลืองอ่อน ๆ บางทีมีคราบขาว ๆ ติดอยู่.
- ใบเครือพูเงิน รูปรี หรือ ขอบขนานแคบ บางทีรูปไข่ หรือ รูปหอก กว้าง 1.5-7 เซนติเมตร ยาว 4-15 เซนติเมตร ปลายใบแหลม หรือ มน มีติ่งเล็กแหลม ผิวใบด้านบนมีขนรอบหนาแน่น หรือ กระจาย หรือ เกลี้ยง แต่ที่เส้นใบมักจะเกลี้ยง ด่านล่างมีขนนุ่มคล้ายเส้นไหมหนาแน่น สีเงิน หรือ สีน้ำตาลปนเหลืองอ่อน ๆ เส้นใบมี 9-18 คู่ ก้านใบยาว 1-6 เซนติเมตร มีขนยาวราบ.
- ดอกเครือพูเงิน จะออกเป็นช่อตามง่ามใบก้านช่อดอกนั้นจะยาวประมาณ 0.5-4.5 เซนติเมตร และมีขน ดอกจะมีตั้งแต่ 1-5 ดอกจะหาได้ยากที่มีมากกว่านี้ ก้านดอกจะยาวประมาณ 5-15 มิลลิเมตร จะเป็นสัน มีขนใบประดับนั้นจะมีลักษณะ เป็นรูปขอบขนานแกมไข่กลับ ตรงปลายของมันจะมนและยาวประมาณ 8-10 มิลลิเมตร กลีบดอกทั้งหมดตรง ด้านนอกจะมีขนยาว คล้ายเส้นไหมตรงด้านในจะเกลี้ยง เมื่อเป็นผลจะขยายใหญ่ขึ้น ด้านในจะเป็นสีแดงหรือสีม่วง กลีบดอกนั้นจะเชื่อมติดกันเป็นรูปกรวย หรือรูประฆังจะเป็นสีม่วงอ่อน หรือ สีขมพูตรงโคน จะขาว หาได้ยากมากที่จะมีสีขาวทั้งหมดตรงปลายของมันจะจักเป็นแฉก ๆ ที่ตรงกลางกลีบแต่กลีบจะมีขนยาวราบ
- ผลเครือพูเงิน ค่อนข้างกลม วัดผ่าศูนย์กลาง 8-10 มิลลิเมตร สีแดง หรือ แดงอมส้ม. เมล็ด มี 4 หรือ น้อยกว่านี้ ยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร สีดำ.
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ทั้งต้น, ใบ
สรรพคุณ เครือพูเงิน :
- ทั้งต้น น้ำคั้นใช้เป็นยาหยอดตาแก้อักเสบ
- ใบ เป็นส่วนประกอบในยาคุ้มกันและบำบัด เป็นยาพอกฝี
