ชื่ออื่น ๆ : ข่อยหยอง, ข่อยเตี้ย, กะชึ่ม, ข่อยหนาม, ผักรูด (ประจวบ)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Streblus ilicifolius (Vidal) Corner
ชื่อวงศ์ : MORACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นข่อยหยอง เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ไม่มียาง สูงราว 10 เมตร ผิวเปลือกลำต้นสีเทา ค่อนข้างขาว โคนลำต้นตรง เนื้อไม้เหนียว ส่วนบนค่อนข้างคดงอเป็นปุ่มปม และเป็นร่องเล็กน้อย
- ใบข่อยหยอง เรียงเวียนสลับ ใบเดี่ยว ริมขอบใบเป็นจักร มีหนามแหลมแข็งตามกิ่ง
- ดอกข่อยหยอง เป็นช่อดอกเล็ก สีขาวและเหลือง
- ผลข่อยหยอง กลมมีขนาดเล็กเท่าหัวเข็มหมุด เรียบ ผลอ่อนสีขาวหรือเทา เปลือกในมียางสีขาว เมื่อสุกผลสีเหลือง
ส่วนที่ใช้เป็นยา : เนื้อไม้, ราก, ใบ
สรรพคุณข่อยหยอง :
- เนื้อไม้และรากข่อยหยอง ใช้ปรุงเป็นยาขับปัสสาวะ ขับเมือกในลำไส้ และรักษาโรคกษัย ไตพิการ
- ใบข่อยหยอง รสเมาเฝื่อน ตำกับข้าวสาร คั้นเอาน้ำดื่มทำให้อาเจียนถอนพิษยาเบื่อเมาหรืออาหารแสลง
