ชื่อสมุนไพร : ขี้กาขาว
ชื่ออื่น ๆ : เถาขี้กา, ขี้กาเถา
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Trichosanthes cordata Roxb.
ชื่อวงศ์ : CUCURBITACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นขี้กาขาว เป็นพรรณไม้เถาเลื้อยตามพื้นดิน เถาจะกลมและโตขนาดเท่าก้านไม้ขีดหรือโตกว่าเล็กน้อย ตามข้อของเถาจะมีมือเกาะ
- เถาและใบขี้กาขาว จะมีขนหนาปกคลุม ดูผิวเผินแล้วจะคล้ายฟักเขียว แต่เถาและใบจะเล็กว่าไม่กลวง
- ดอกขี้กาขาว จะโตและมีสีขาวล้วน
- ผลขี้กาขาว มีลักษณะกลมและโต มีผลขนาดเท่าผลมะนาว เมื่อผลสุกจะมีสีแดง
ส่วนที่ใช้เป็นยา : เถา, ใบสด, ผล, หัว
สรรพคุณ ขี้กาขาว :
- เถา รสขม ใช้ปรุงเป็นยาบำรุงน้ำดี ลูกถ่ายแรงกว่าเถา บำรุงน้ำดี ล้างเสมหะ ดับพิษเสมหะและโลหิต รักษาตับปอดพิการ ใช้เถาต้มกับน้ำให้เดือดนาน ๆ ใช้เป็นยาฆ่าเลือดไรหิด และเหาได้
- ใบสด รสขม ใช้ตำสุมกระหม่อมเด็กเวลาเย็น แก้หวัดคัดจมูก รักษาอาการคัดจมูกได้ดี ตำพอกฝี ทาแก้โรคผิวหนังอักเสบ ใช้ปรุงเป็นยา ขี้กาขาวจะใช้น้อยกว่าขี้กาแดง
- ผล รสขมจัด แก้ตับปอดพิการ ถ่ายอุจจาระ ถ่ายเสมหะ ถ่ายพิษตานซาง
- หัว รสขม บำรุงหัวใจ แก้ม้ามย้อย ตับโต หรืออวัยวะในช่องท้องบวมโต
- ราก รสขม บำรุงน้ำดี แก้ไข้ ดับพิษไข้ แก้ปวดศีรษะ แก้จุกเสียด บดทาฝีฝักบัว แก้ตับโต ม้ามย้อย อวัยวะในช่องท้องบวมโต
แหล่งข้อมูลอ้างอิง :
- วุฒิ วุฒิธรรมเวช. 2540. สารานุกรมสมุนไพร. โอเดียนสโตร์:กรุงเทพมหานคร.
- วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม. 2539. พจนานุกรม สมุนไพรไทย. พิมพ์ครั้งที่ 4 .ประชุมทองการพิมพ์: กรุงเทพมหานคร.
- เสงี่ยม พงษ์บุญรอด. (2522). ไม้เทศเมืองไทย สรรพคุณยาเทศและยาไทย. สำนักพิมพ์ เกษมบรรณกิจ : กรุงเทพมหานคร.
- อุทัย สินธุสาร. (2545). สมุนไพร ร้านเจ้ากรมเป๋อ. พิมพ์ครั้งที่ 2 .โรงพิมพ์ธรรมสาร : กรุงเทพมหานคร.
