ชื่อสมุนไพร : ดาวเรืองใหญ่
ชื่ออื่น : คำปู้จู้หลวง(ภาคเหนือ), พอทู(กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)
ชื่อสามัญ : African Marigold
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Tagetes erecta L.
ชื่อวงศ์ : Asteraceae
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นดาวเรือง เป็นไม้ล้มลุก สูง 15-60 ซม. ลำต้นเป็นร่อง สีเขียว แตกกิ่งก้านที่โคน
- ใบดาวเรือง เป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ ออกเรียงตรงกันข้าม ใบย่อยมี 11-17 ใบ รูปรี กว้าง 0.5-1.5 ซม. ยาว 1.5- 5 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ขอบใบจักเป็นซี่ฟัน แผ่นใบสีเขียว เนื้อใบนิ่ม
- ดอกดาวเรือง ออกเป็นช่อที่ปลายยอด ดอกสีเหลืองเข้ม ริ้วประดับสีเขียว เชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง หุ้มโคนช่อดอก ดอกแบ่งออกเป็น 2 วง คือ ดอกวงนอก เป็นรูปลิ้น บานแผ่ออกปลายม้วนลง เป็นดอกไม่สมบูรณ์ ดอกวงในเป็นเหลอดเล็กอยู่ตรงกลาง ช่อดอกเป็นดอกสมบูรณ์เพศ ก้านช่อดอกยาว
- ผลดาวเรือง เป็นผลแห้งไม่แตก สีดำ ดอกแห้งติดกับผล
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ใบ, ช่อดอก
สรรพคุณ ดาวเรืองใหญ่ :
- ใบ รสชุ่มเย็น มีกลิ่นฉุน ใช้แก้ฝีฝักบัว ฝีพุพอง เด็กเป็นตานขโมย ตุ่มมีหนอง บวมอักเสบโดยไม่รู้สาเหตุ
- ช่อดอก รสขม ฉุนเล็กน้อย ใช้กล่อมตับ ขับร้อน ละลายเสมหะ แก้เวียนศีรษะ ตาเจ็บ ไอหวัด ไอกรน หลอดลมอักเสบ เต้านมอักเสบ คางทูม เรียกเนื้อ ทำให้แผลหายเร็วขึ้น และแก้ปวดฟัน