ชื่อสมุนไพร : ก้นจ้ำขาว
ชื่ออื่นๆ : กี่นกไส้, ปืนนกไส้, ปีกนกไส้
ชื่อสามัญ : beggar’s tick, broom stick, broom stuff, cobbler’s pegs,
devil’s needles, Spanish needle
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Bidens pilosa L.
ชื่อวงศ์ : COMPOSITAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นก้นจ้ำขาว เป็นพืชล้มลุกจำพวกหญ้า สูงได้ถึง 1 เมตร ลำต้นเป็นสัน
- ใบก้นจ้ำขาว ใบเป็นใบประกอบขนนกชั้นเดียว มี 3 ใบย่อย แผ่นในรูปไข่ ปลายใบแหลม ขอบใบหยัก ฐานใบมน เนื้อใบบาง
- ดอกก้นจ้ำขาว ดอก เป็นดอกช่อกระจุกแน่น ออกที่ปลายยอดและซอกใบ ก้านช่อดอกยาว วงใบประดับมี 2 ชั้น แยกกัน ดอกวงนอกมีกลีบดอกรูปลิ้น สีขาว ไม่สมบูรณ์เพศ ดอกวงในเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มีกลีบดอก 5 กลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอด สีเหลือง เกสรเพศผู้สีน้ำตาล เกสรเพศเมียสีเหลืองปลายแยกเป็น 2 แฉก
- ผลก้นจ้ำขาว ผลเป็นแบบผลแห้งเมล็ดล่อน มีแพปพัสเป็นหนามสั้น 2 อัน
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ทั้งต้น, ใบ
สรรพคุณ ก้นจ้ำขาว :
- ทั้งต้น รสขมเฝื่อน ต้มดื่มแก้หวัด เป็นแก้ปวดท้อง
ตำกับสุราทาแก้งูสวัด
ตำกับน้ำตาลทรายแดงพอกรักษาโรคผิวหนัง แก้ฝีพุพอง บวม
ต้มเอาน้ำทาแก้ฝีที่หน้าแข้ง
ผสมสมุนไพรอื่นต้มน้ำดื่ม แก้ไอมีน้ำมูกข้น แก้ไขข้ออักเสบ แก้ท้องร่วง แก้จุกเสียด แก้ปวดท้อง- ใบ รสจืดเย็น ดับพิษ ห้ามเลือด สมานบาดแผล รักษาแผลเน่าเปื่อย บวม
ตำพอกตา แก้ตาอักเสบ
คั้นเอาน้ำหยอดหูแก้ปวดหู
ใบอ่อนเคี้ยวแก้ปวดฟัน
แหล่งข้อมูลอ้างอิง :
- วุฒิ วุฒิธรรมเวช. 2540. สารานุกรมสมุนไพร. โอเดียนสโตร์ : กรุงเทพมหานคร.
- วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. มูลนิธิวิกิมีเดีย. อัปเดต 10 เมษายน 2564, 7.24 UTC. สารานุกรมออนไลน์. เข้าถึงได้จาก http://th.wikipedia.org/wiki/ปืนนกไส้
ภาพประกอบ :
- Gustavo Masuzzo. (2016). Bidens pilosa. [Image]. Retrieved from www.flickr.com
- Cuong duong. (2016). Bidens pilosa. [Image]. Retrieved from www.flickr.com
- todorosaline. (2016). Bidens pilosa. [Image]. Retrieved from www.flickr.com
- photocheck2. (2020). Bidens pilosa. [Image]. Retrieved from www.flickr.com