ชื่อสมุนไพร : มะเฟือง
ชื่ออื่น ๆ : เฟือง(ภาคใต้), สะบือ(เขมร)
ชื่อสามัญ : Star Fruit, carambola
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Averrhoa carambola Linn.
ชื่อวงศ์ : AVERRHOACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นมะเฟือง เป็นพรรณไม้ยืนต้น ขนาดเล็กจนถึงขนาดกลาง ซึ่งอยู่ในวงศ์เดียวกับตะลิงปลิง มีลำต้นเป็นสีน้ำตาลอ่อน เปลือกของลำต้นค่อนข้างขรุขระมีตุ่มเล็ก ๆ ทั่วไป
- ใบมะเฟือง เป็นใบรวม จะออกเรียงกันเป็นคู่ ๆ ไปตามแผง แผงหนึ่งมีประมาณ 7-15 คู่ ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปมนรี ปลายใบแหลม ริมขอบใบเรียบเกลี้ยง ใบย่อยตรงปลายแผงมักจะมีขนาดใหญ่กว่าใบตรงโคนแผง
- ดอกมะเฟือง ดอกออกเป็นช่อสั้น ๆ อยู่ตามบริเวณกิ่ง และลำต้น ดอกมีสีม่วงอ่อน เป็นดอกขนาดเล็ก
- ผลมะเฟือง เมื่อดอกร่วงโรย ก็จะกลายเป็นผล ลักษณะของผลเป็นรูปเฟืองมีกลีบอยู่ 5 กลีบ เมื่อยังอ่อนผลจะเป็นสีเขียว แต่พอผลสุกหรือแก่เต็มที่ ผลก็จะกลายเปลี่ยนเป็นสีเหลืองส้ม
ส่วนที่ใช้เป็นยา : เปลือกลำต้นชั้นใน, ใบ, ดอก, ผล, ราก
สรรพคุณ มะเฟือง :
- เปลือกลำต้นชั้นใน นำมาปรุงเป็นยาผสมกับไม้จันทร์ และชลูด ใช้ทาภายนอกแก้ผดผื่นคันทั่วไป
- ใบ ใช้ใบสด นำมาตำให้ละเอียด ใช้ทาแก้กลากเกลื้อน แก้ปวดฟัน และใช้ทารักษาอีกสุกอีใส เป็นต้น
- ใบ และราก ใช้ใบและรากสด นำมาต้มเอาน้ำเป็นยาแก้พิษร้อน แก้ไข้
- ใบ และผล ใช้ใบและผลสด นำมาต้มเอากินเป็นยาแก้ไข้ แก้อาเจียน เป็นต้น
- ดอก ใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ หรือใช้ดอกสดนำมาตำให้ละเอียดใช้ทาแก้แพ้ lacquer
- ผล ใช้ผลสด นำมาคั้นเอาน้ำกิน เป็นยาแก้เลือดออกตามไรฟัน แก้บิด ขับน้ำลาย แก้อาเจียนเป็นโลหิต แก้ไข้ แก้กระหาย แก้เมา แก้ท้องร่วง ลดอาการอักเสบ หรือใช้ผสมกับสารส้ม หรือสุรากินแก้โรคนิ่ว เป็นต้น
ข้อห้ามใช้ : ผลมะเฟือง สตรีที่ตั้งครรภ์ไม่ควรที่จะรับประทานมาก เพราะอาจจะทำให้แท้งลูกได้